English
Web3 đã và đang tiếp tục phát triển trở thành xu hướng tất yếu trong tương lai. Và lĩnh vực lập trình Web3 vẫn còn là một mảnh đất màu mỡ chứ đựng nhiều cơ hội cho những ai đam mê và yêu thích công nghệ mới này. Bài viết dưới đây Omatech sẽ giúp bạn hiểu tất tần tật về Web3 và làm cách nào để có thể trở thành một Web3 Developer.
Chúng ta đã đi qua 2 cuộc cách mạng thông tin của Web1 và Web2. Tương lai tiếp theo của internet có thể sẽ là sự bùng nổ của kỷ nguyên Web3.
Web3 đang là công nghệ internet mới nhất. Nó tận dụng sức mạnh của machine learning, trí tuệ nhân tạo và blockchain để đạt được sự giao tiếp trên môi trường internet giống với thế giới thực nhất có thể.
Web3 là gì?
Như đã nhắc đến ở rất nhiều bài đăng trước đây tại Blog Omatech. Web3 là giai đoạn thứ 3 của sự phát triển các trang web trên internet. Trong đó, Web3 kết nối với dữ liệu theo cách phi tập trung nhằm cung cấp trải nghiệm người dùng nhanh hơn và được cá nhân hóa hơn.
Web3 được xây dựng bằng trí tuệ nhân tạo, máy học, semantic web và sử dụng hệ thống blockchain để giữ thông tin của bạn được an toàn. Mọi phần mềm, trang web và cơ sở dữ liệu trên Internet ngày nay đều thuộc sở hữu của ai đó hoặc một công ty nào đó. Chúng được lưu trữ trên máy chủ hoặc trên cloud.
Ngược lại, Web3 có tính chất phi tập trung. Do đó, khi bạn tạo các ứng dụng Web3 tức là bạn đang thực hiện trên một blockchain mà mọi người đều có thể truy cập cùng một lúc. Web3, dựa trên công nghệ blockchain, là Internet phi tập trung của tương lai. Internet sẽ được quản lý bởi AI và thuật toán máy học cho nên sẽ không có sự kiểm soát từ một vị trí trung tâm.
Để hiểu rõ hơn về Web3 hãy tham khảo những bài viết trước đây của Omatech:
>>>>>>> Sự khác biệt của Web2 so với Web3 là gì và tại sao nó lại quan trọng
>>>>>>> Các trường hợp sử dụng và ứng dụng Web3
Các thuộc tính của Web3
Semantic web
Semantic web là một thành phần quan trọng của Web3. Cụm từ này được Tim Berners-Lee đặt ra để mô tả một mạng lưới dữ liệu mà máy móc có thể phân tích được.
Semantic web sẽ hỗ trợ cho việc dạy máy tính hiểu được ý nghĩa của dữ liệu tốt hơn thông qua các trường hợp sử dụng trong thực tế.
3D graphics
Web3 sẽ biến đổi tương lai của Internet khi nó phát triển từ một trang web 2D đơn giản thành một thế giới mạng 3D giống với thực tế hơn.
Các trang Web3 của các lĩnh vực như thương mại điện tử, trò chơi trực tuyến và thị trường bất động sản sẽ sử dụng đáng kể các thiết kế 3D này.
Trí tuệ nhân tạo
Các trang web sẽ có thể lọc và cung cấp các sự kiện tốt nhất cho người dùng nhờ trí tuệ nhân tạo.
Trong kỷ nguyên Web2 hiện tại, các tổ chức đã bắt đầu thu thập phản hồi của khách hàng để hiểu rõ hơn về chất lượng của sản phẩm.
Tuy nhiên sẽ có sai sót khi một nhóm người cố tình đưa ra các phản hồi sai. Lúc này trí tuệ nhân tạo có thể học cách phân biệt giữa dữ liệu tốt và xấu và cung cấp cho chúng ta thông tin đáng tin cậy nhất có thể.
Tính phổ cập
Với sự tiến bộ của các thiết bị di động và kết nối internet, trải nghiệm Web3 sẽ có thể truy cập được ở mọi nơi, bất cứ lúc nào.
Sự khác nhau giữa Web1, Web2 và Web3
Trước khi đi sâu về Web3 thì chúng ta sẽ tìm hiểu xem tại sao lại xuất hiện Web3 thông qua quá trình hình thành của nó từ Web 1.0, Web 2.0.
Web1 (1989-2005)
Tim Berners-Lee đã phát minh ra World Wide Web vào năm 1989 trong khi ông vẫn còn làm việc tại CERN.
Web1 là read-only web. Mục đích chỉnh của Web1 đó chính là để tìm thông tin. Mọi người chỉ có thể đọc mà không thể tương tác gì khác.
Các công nghệ chính của Web1 bao gồm:
- HTML (HyperText Markup Language)
- HTTP (HyperText Transfer Protocol)
- URL (Uniform Resource Locator)
Web2 (1999-2012)
Darcy Dinucci lần đầu tiên đặt ra thuật ngữ “Web2” vào năm 1999 trong bài viết của cô “Fragmented Future”.
Tuy nhiên, sau đó, thuật ngữ này được phổ biến hơn nhờ Tim O’Reilly và Dale Dougherty vào cuối năm 2004.
Mọi người bắt đầu tương tác trực tuyến trong các forum, tạo nội dung mà các user khác có thể truy cập, thích, bình luận hoặc chia sẻ. Chế độ read-only đã trở nên lỗi thời và Web 2.0 hiện được quảng bá như một nền tảng để tương tác.
Những đổi mới cốt lỗi của Web2:
- Mobile
- Social
- Cloud
Cuối cùng, Web2 trở nên lỗi thời hơn vào cuối năm 2012 và mọi người bắt đầu nhận thức được Web3.
Hầu hết các dịch vụ mà các bạn đang sử dụng đều bị chi phối bởi các gã khổng lồ như Google, Facebook, Microsoft và Amazon. Người dùng bị quản lý hạn chế về việc sử dụng dữ liệu của họ và điều này đã đưa ra nhiều cáo buộc chống lại các tập đoàn trị giá hàng tỷ đô la này. Các cáo buộc nói rằng các doanh nghiệp đang đối xử với người dùng một cách không công bằng, tận dụng dữ liệu của họ và đưa ra mối đe dọa nghiêm trọng về dân chủ và tự do ngôn luận.
Đó là lý do tại sao nhiều chuyên gia Blockchain xem Web3 như một phiên bản an toàn hơn.
Web3 (2006-ongoing)
Năm 2006, thuật ngữ Web3 được đặt ra bởi John Markoff, một phóng viên của tờ New York Times.
Theo nhiều cách, Web3 là sự trở lại với khái niệm Semantic Web ( Web ngữ nghĩa) ban đầu của Berners-Lee, trong đó web3 không cần sự chấp thuận của cơ quan trung ương và không có nút kiểm soát trung tâm nào tồn tại cả.
Các layers của Web3:
- Edge computing
- Decentralization
- Artificial intelligence & machine learning
- Blockchain
Web3 hoạt động như thế nào?
Với Web2, người dùng tương tác với frontend, rồi frontend sẽ giao tiếp với phía backend, backend tiếp tục giao tiếp với database của chính nó. Toàn bộ code được lưu trữ trên các servers tập trung. Các thông tin sẽ được gửi cho người dùng thông qua trình duyệt internet.
Web3 không có database tập trung cũng như không có web servers tập trung. Thay vào đó, Web3 có blockchain để xây dựng các dữ liệu của ứng dụng theo một cách phi tập trung và được duy trì bởi các nodes ẩn danh trên web.
Logic của các ứng dụng được xác định trong các smart contract. Dưới đây là một hình mô tả hoạt động của ứng dụng Web3:
>>> Phát triển Web3 Smart contract
Web3 Architecture
Có bốn yếu tố chính trong kiến trúc tạo nên Web3:
Ethereum Blockchain – Đây là những state machine có thể truy cập toàn cầu được duy trì bởi một peer-to-peer network của các node. Bất cứ ai trên thế giới đều có thể truy cập vào state machine và viết lên đó.
Về cơ bản, nó không thuộc sở hữu của bất kỳ thực thể nào, mà thay vào đó, nó thuộc sở hữu bởi tất cả mọi người trong network. Người dùng có thể ghi vào blockchain Ethereum, nhưng họ không bao giờ có thể cập nhật dữ liệu hiện có.
Smart Contracts – Đây là những chương trình chạy trên blockchain Ethereum. Chúng được viết bởi các app developer bằng các ngôn ngữ cấp cao, chẳng hạn như Solidity hoặc Vyper.
Bạn có thể tìm hiểu thêm về ngôn ngữ Solidity thông qua bài viết sau tại Blog của Omatech Web3 nhé!
Ethereum Virtual Machine (EVM) – Mục đích của các máy ảo này là thực hiện logic được xác định trong các smart contract. Chúng xử lý các thay đổi state diễn ra trên state machine.
Front End – Giống như những ứng dụng khác, front-end xác định UI logic. Tuy nhiên, nó cũng kết nối với các smart contract để xác định application logic.
Ưu điểm của Web3
Web3 sẽ làm cho Web trở nên thông minh hơn, an toàn và minh bạch. Điều đó dẫn đến việc trải nghiệm duyệt web của chúng ta sẽ hiệu quả hơn hơn rất nhiều so với trước đây.
Dưới đây là những ưu điểm nổi bật của web3:
Quyền riêng tư và kiểm soát dữ liệu
Thông tin của người dùng cuối sẽ được mã hóa dữ liệu để bảo vệ và không bị tiết lộ ra cho các bên khác sử dụng.
Việc mã hóa sẽ không thể nào bị phá vỡ trong mọi trường hợp. Điều này sẽ ngăn chặn các tổ chức lớn như Google và Apple kiểm soát hoặc sử dụng thông tin cá nhân của người dùng vì lợi ích của chính họ.
Do đó, người dùng sẽ có đầy đủ quyền sở hữu và quyền riêng tư thông tin của chính họ.
Dịch vụ ít bị trì truệ hơn
Việc lưu trữ dữ liệu phân tán sẽ đảm bảo rằng dữ liệu sẽ được user truy cập trong bất cứ tình huống nào. User sẽ được nhận nhiều bản backup, điều này khá là có lợi trong những tình huống server bị lỗi.
Ngoài ra, các tổ chức hay chính quyền không thể có quyền dừng bất kỳ dịch vụ và trang web nào cả. Do đó, khả năng đình chỉ tài khoản và từ chối các dịch vụ phân tán sẽ giảm rất nhiều.
Tính minh bạch cao
Tất cả người dùng cuối trên nền tảng blockchain đều có thể tracking data của họ và cũng như có thể inspect code từ nền tảng đó.
Điều này có nghĩa là tất cả dữ liệu, giao dịch đều có thể truy vết và không thể thay đổi. Do đó, web3 có thể giải quyết được vấn đề về sự tin tưởng mà không cần có thêm bên trung gian.
Dễ dàng truy cập vào dữ liệu
Dữ liệu sẽ có thể truy cập từ bất cứ đâu và từ bất kỳ thiết bị nào.
Web3 sẽ tiếp tục mở rộng quy mô của sự tương tác. Việc thanh toán nhanh chóng hơn, các luồng thông tin phong phú hơn, truyền dữ liệu đáng tin cậy hơn.
Điều này sẽ xảy ra bởi vì Web3 sẽ cho phép chúng ta tương tác với bất kỳ máy nào mà không cần thông qua các trung gian tính phí.
Một Profile cho tất cả các platform
Với Web3, người dùng không cần tạo profile cá nhân riêng cho từng nền tảng khác nhau. Một profile duy nhất sẽ hoạt động trên bất kỳ nền tảng nào và người dùng sẽ có quyền sở hữu đầy đủ toàn bộ thông tin của họ.
Không có bất kỳ công ty nào có thể truy cập vào data của người dùng. Tuy nhiên, người dùng có thể lựa chọn bán data của họ cho việc quảng cáo và các thương hiệu.
Tăng cường việc xử lý dữ liệu
Web3 sử dụng trí thông minh nhân tạo để lọc ra thông tin có giá trị từ một lượng lớn dữ liệu. Vậy nên việc xử lý dữ liệu sẽ hiệu quả hơn và cung cấp giá trị chính xác cho nhu cầu của người dùng.
Làm cách nào để có thể trở thành Web3 developer
Trước khi bắt đầu hành trình trở thành Web3 developer, hãy cùng Omatech xem xét lại những kỹ năng lập trình cho Web 2.0 mà có thể sử dụng cho việc phát triển Web3 nhé!
- TypeScript.
- JavaScript.Nếu bạn biết sử dụng React.js là một lợi thế. React JS được sử dụng phía frontend trong phần lớn các ứng dụng Web3.
- NextJS là một kỹ năng hữu ích phải có.
- Operating systems và database là những khái niệm khoa học máy tính cơ bản
- Kiến thức về elliptical curve cryptography, private keys, các nguyên tắc cơ bản của các hàm hash, asymmetric key cryptography là nền tảng của blockchain.
Các kỹ năng cần thiết cho Web3 developer
Blockchain là một phần của Web3. Cho nên bạn cần phải hiểu được các nguyên tắc của blockchain, cách thức hoạt động của blockchain.
Ngôn ngữ lập trình cho việc phát triển Blockchain
Có hai loại blockchain được sử dụng để xây dựng các ứng dụng:
Solana
Solana là một hệ sinh thái blockchain mới, có phí giao dịch thấp hơn. Nó sử dụng ngôn ngữ lập trình Rust để xây dựng các chương trình. Do đó, bạn cần phải học Rust nếu muốn làm các ứng dụng trên Solana.
Để xây dựng các ứng dụng Web3 lớn, Ethereum là blockchain được sử dụng rộng rãi nhất. Solidity là ngôn ngữ lập trình được sử dụng để tạo contract cho các ứng dụng dựa trên Ethereum.
Hiểu về các ví Cryptocurrency
Bước tiếp theo, bạn nên học cách sử dụng và hiểu cách thức hoạt động của ví cryptocurrency. Ví Metamask là ví phổ biến nhất và dễ tìm hiểu cho người mới bắt đầu. Bạn có thể học cách sử dụng ví Metamask này trước!
Tìm hiểu về cách giải mã các giao dịch tài chính
Etherscan cung cấp cho bạn một bức tranh đầy đủ về tất cả các giao dịch blockchain.
Hãy nhận biết và học cách đọc hiểu các giao dịch. Khám phá các lĩnh vực khác nhau và những gì chúng yêu cầu. Các hàm gọi đang được thực hiện là gì? Làm thế nào để xác minh một contract?\
Tất cả mọi thông tin đều được cập nhật trên website của Omatech. Theo dõi chúng tôi để cập nhật những công nghệ chuyển đổi từ Web2 sang Web3 mới nhất và ứng dụng của blockchain trong thực tế nhé!
Lời kết
Hy vọng bài viết trên cung cấp cho bạn một số thông tin giá trị, những định hướng về Web3 để bạn có thể tự tìm hiểu sâu hơn về công nghệ đầy tiềm năng này.
Nếu bạn quan tâm đến web3 và có niềm đam mê yêu thích với Web3 developer bạn có thể tham khảo thêm các bài viết tại blog của Omatech.
